Düzce İsyanları (12 Nisan-31 Mayıs 1920) ve (8 Ağustos 23 Eylül 1920) Kullanılan Propagandalar
İstanbul Hükümeti’nin Bolu’ya vali olarak atadığı Osman Kadri Bey, 17 Mayıs 1920 günü halka hitaben yayınladığı bildiride şöyle diyordu:
“…Bolşevik namı altında dört yüz senelik din ve devlet düşmanımız olan Moskoflardan çıkmış, şeriata muhalif, kanunlara karşı olan bir takım eşkıya, vatanı kurtaracağız diye Anadolu’nun siz saf ve temiz ahalisini aldatarak Padişahına, Müslümanların Halifesine isyan bayrağı çekmişlerdir.”
Osman Kadri Bey, Bolşevikler için de şöyle demektedir. “Mülkiyeti kutsal ellerden alıp ayak takımına dağıtan, hiç kimsenin nikahlı karısı olmayıp her kopuğun her kadını istediği gibi kullanması.”
Adapazarı İsyanı elebaşçılarından Arap Hoca’nın camilerde verdiği vaazlar çok ilginçtir. Arap Hoca bir konuşmasında şunları söyler:
“Ey cemaati müslimin! Kuvay-ı Milliye’ci zındıkların Yunan ordusu dediği ordu, Yunan ordusu değildir. Padişah ordusudur. Hilafet ordusudur. Bolşevikler geliyor dikkatli olun. Taşla sopayla öldürün onları. Çünkü onlar, camilerimize çan asmaya geliyorlar. İslamiyet elden gidiyor.
Padişahımız efendimizin sizlere sevgilerini getirdim. Dinimizi koruyalım. Kuvay-ı Milliyeci adı verilen bu zındık Bolşevikleri nerede ele geçirirseniz öldürün.”
Yozgat İsyanında (15 Mayıs-27 Ağustos 1920) Kullanılan Propagandalar
“Seçim Padişahın yetkisindedir. Onun emri olmadan yapılacak seçim, sultana karşı gelme anlamına gelmez mi?”
“Kongre paşası” (Mustafa Kemal için söyleniyor)
“Ankara, Padişahın emri olmadan asker topluyor. Asker toplamak için Kongre paşasının emri yetmez.”
“Para ve eşyaya ne demeli. Savaşta yenilmiş subaylar topladıkları bu malları ne yapıyorlar?”
“Kongrecileri perişan edeceğiz. Zaten Padişah Efendimizin 150 bin kişilik ordusu da yakında İngiliz gemileri ile Samsun’a çıkacakmış, onlarla birleşeceğiz.”
“Kongrecilerin şeriatı reddettikleri” (Erzurum ve Sivas Kongreleri’ni yapanlar)
“Mustafa Kemal bir iki kişi ile yalnız. Askeri yok, gücü yok, etkisi yok. Ankaralıların dediği gibi
‘Kongura paşası’ emrine uyulacak durumda değil.”
Konya İsyanı (02 Ekim-22 Kasım 1920) Kullanılan Propagandalar
Konya’daki Amerikan Hastanesi’nin yöneticisi kadın, Konya’daki Kolordu Komutanı Fahrettin Paşaya “Komutan size acıyorum. Mustafa Kemal’in arkasına takılmakta ne fayda görüyorsunuz? Bir gün sıkışınca İttihatçılar gibi sizi bırakıp kaçmayacağından emin misiniz?” demiştir.
“Konya’daki çoğunluk, Padişahın yeryüzünde Allah’ın gölgesi olduğuna inandırılmış, onun kudret ve kutsiyeti ile İstanbul Hükümeti’nin politika yolu ile bu badireyi en az zayiatla atlatabileceğini inananlara daha yakın hissetmeye başladılar.”
Demirci Mehmet Efe İsyanı (01-30 Aralık 1920) Kullanılan Propagandalar
“Yunanlılar, Padişahın konuğu”.
“Şevketlü Padişahımız Efendimiz Yunanlılara saldırmamıza istemiyorlar. Bütün devletlerin siyasi lütufları ile meselelerimiz hal yolundadır.”
Yunan Cephesinde Kullanılan Propagandalar
Haziran 1922’de Gördes İşgal komutanının (Ege’de bir çete reisi olan) Parti Pehlivan’a yazdığı mektupta; “Artık ordudan (Türk) bir ümit kalmamıştır. Muharebe olmayacaktır. Siyaseten iş bitecektir. Beyhude ümide düşmeyin.” diyordu.
The New York Times “Türklerin Yunanlıları İzmir’den çıkarması imkansız denecek kadar zor.”
Peyamı Safa gazetesinde Ali Kemal “Tehlike üzerimize doğru yürüyor. İzmir’i, Edirne’yi kılıçla, kuvvetle kurtarmak, Yunanlıları denize dökmek tasavvuru rüya idi, bir hülya oldu. Anadolu’nun harici ve dahili siyaseti iflas etti.”
NOT: Bu yazı, 1919-1923 Anadolu’da Propaganda-1,2,3 şeklinde üç bölüm halinde sunulmuştur.
