Bazı detaylar vermek istiyorum.
Öncelikle alt alta Türkiye geneli seçim sonuçlarını yazıp sonra Malatya ile bir karşılaştırma yapmak istiyorum.
Cumhurbaşkanlığı Seçimi:
Recep Tayyip Erdoğan: Yüzde 49.5
Kemal Kılıçdaroğlu: Yüzde 44.8
Sinan Oğan: Yüzde 5.
Milletvekilliği Seçimi:
AK Parti: Yüzde 35.6
CHP: Yüzde 25.3
MHP: Yüzde 10.8
İYİ Parti: Yüzde 9.7
Yeşil Sol Parti: Yüzde 8.8
Yeniden Refah Partisi: Yüzde 2.8
*
*
Türkiye geneli sonuçları alt alta yazdım.
Malatya’da ise durum şu şekilde oldu.
Cumhurbaşkanlığı Seçimi:
Recep Tayyip Erdoğan: Yüzde 69.3
Kemal Kılıçdaroğlu: Yüzde 27.1
Sinan Oğan: Yüzde 3.2
Milletvekilliği Seçimi:
AK Parti: Yüzde 45.1
CHP: 21.6
MHP: Yüzde 12.9
Yeniden Refah Partisi: Yüzde 9.2
İYİ Parti: Yüzde 3.9
Yeşil Sol Parti: Yüzde 2.9
*
*
Cumhurbaşkanlığı seçiminde Türkiye geneli ile Malatya arasında Erdoğan açısından yüzde 20’lik bir fark var. Kullanılan oyların yüzdesinde göre Malatya, Türkiye geneline göre Cumhurbaşkanı adayı Erdoğan’a yüzde 20 daha fazla oy vermiş.
Erdoğan’a bağlılığın değişmez olduğu Malatya’da Türkiye geneli ile bu farkın bu kadar açılacağını tahmin eden sayısı azdır.
Çünkü 2018 seçimlerinde Malatya ile Türkiye geneli farkı yüzde 16 civarındaydı. 5 yıl sonra bu kadar olay yaşanmışken, ekonomik kriz, pandemi ve deprem Malatya’da ağır yaralar açmışken 2018’den dahi yüzde 4 fazla oy alan Erdoğan’ı gören muhalefet düşünmelidir. Nerede hata yaptıklarını sorgulamaları gerekir.
Mesela Malatya seçmeni, Kemal Kılıçdaroğlu’na Türkiye geneline nazaran yüzde 18 daha az oy vermiş.
CHP’nin 2018 yılında Cumhurbaşkanları adayı Muharrem İnce’ydi. Ve üstelik İYİ Parti de aday çıkarmıştı. İlk turda biten seçimde Erdoğan, İnce, Meral Akşener, HDP’nin adayı Selahattin Demirtaş ve Temel Karamollaoğlu adaydı.
2018 sonuçları ile 2023 seçim sonuçlarını muhalefet açısından kıyaslamak enteresan aslında. Ders çıkarılacak çok konu olduğu aşikâr.
CHP’nin Cumhurbaşkanı Adayı Muharrem İnce Türkiye genelinde yüzde 30.6 oy almıştı. Malatya’da ise yüzde 22.9 oy almıştı. Malatya ile Türkiye geneli İnce’nin aldığı oy farkı yüzde 7 civarıydı.
Malatya’da İYİ Parti, HDP ve Saadet oylarının toplamı yüzde 7,6 ediyordu 2018’de.
Belki elma ile armudu topluyorum ama önümüze bazı gerçekleri sereceğini düşünüyorum.
Diğer partiler ile CHP adayı İnce’nin Malatya’daki oyunu topladığın zaman yüzde 38.2 ediyordu.
Bugün 6’lı masa olarak bilinen Deva, Gelecek ve Demokrat partilerin oylarına dahi bakmadan basit bir toplama işlemi yaptığımız zaman Kılıçdaroğlu’nun 14 Mayıs’ta Malatya’da aldığı oylardan yukarıda saydığım adayların aldığı toplam oydan yüzde 11 daha az oy aldığını görüyoruz.
Demek ki 2+2’nin sonucu 4 etmiyormuş.
2018 yılı ile 2023 yılı arasında bi ton sorun yaşanmışken ve o kadar parti bir araya gelip Malatya’da 2018’deki toplam oylarını dahi alamıyorsa bunun sebebini düşünmeleri gerekir.
İYİ Parti’deki şu gerçeği de görelim.
2018 cumhurbaşkanlığı seçimi ile milletvekilliği seçimi arasındaki İYİ Parti farkına bakalım.
Malatya’da Meral Akşener’in aldığı oy oranıyla İYİ Parti’nin aldığı oy oranı hemen hemen aynı.
2018 yılında Meral Akşener Malatya’da yüzde 4.3, İYİ Parti ise yüzde 4.2 oy almıştı. Kılıçdaroğlu’nu destekleyen Meral Akşener’in genel başkanlığını yaptığı İYİ Parti, 14 Mayıs’ta ise Malatya’da oylarını düşürüp yüzde 3.9 oy almıştı.
Yeni kurulan ve giderek oyları artan bir partinin 5 yıl sonra Malatya’da oyları düşüyorsa İYİ Parti’de bu seçimden iyi ders çıkarmalıdır.
Seçim sonuçlarını ayrıntılı değerlendirmek yerine milletin tercihi ile ilgili farklı yorumlar yapmanın muhalefete faydası yok.
Elini taşın altına koymak isteyenlerin alacağı çok ders vardır ve her seçim sonucu sınavlardan sonra verilen cevap anahtarı gibidir.
Muhalefet cevap anahtarlarını iyi inceleyip çalışmasına devam etmelidir.
Mesela Malatya ilçelerine bakalım biraz.
2018 ile 2023 seçimlerini ilçeler bazında kıyasladığın zaman Malatya haritasının değişmediği görülür. İki ilçenin rengi kırmızıdır 11 ilçenin rengi sarıdır.
Detaya bakmadığın zaman sadece bu şekilde 2 ilçeyi yine CHP’nin 11 ilçeyi AK Parti’nin kazandığını görürsün.
Ama 2019 yerel seçimlerinde (her ne kadar çok farklı seçimler olsa da) AK Parti 4 ilçe kaybetmişti.
Bugün ilçelere tek tek baktığın zaman muhalefet açısından durumun çok iç açıcı olmadığını görürsün.
Tek tek ilçeleri yazıp yazıyı çıkılmaz bir hale döndürmek istemiyorum.
Ama son olarak şunu yazmam lazım:
6 parti bir adayın seçilmesi için mücadele verirken işin sonunda CHP, her sandığa gönüllü 5 müşahit arayışına girmişse bu iş bitmiştir.
Bırakın seçmeni, İYİ Parti’nin Malatya’daki adaylarını dahi 28 Mayıs günü görmemiz çok zor görünüyor.
Yazımın cevap anahtarı son kurduğum iki cümledir.
