Mondros’tan Mudanya’ya, Sevres’ten Lozan’a giden yol, Türk halkının özverili bir şekilde dayanma gücü ile Milli Mücadele liderliğinin ortaya koyduğu askeri başarı ve diplomasisinin bir ürünüdür.
Osmanlı Hükümeti ile Müttefikler (İngiltere, Fransa, İtalya) arasında Mondros Ateşkes Anlaşması imzalandı (30 Ekim 1918).
- Müttefikler, Ocak 1919 tarihinde Paris’te bir konferans düzenleyerek Osmanlı’ya dayatacakları “Barış” koşullarını müzakere ettiler.
- Bilahare, 12 Şubat 1920 tarihinde Londra’da tekrar bir araya gelerek “Barış” koşullarını müzakere ettiler.
- İstanbul, oluşturmakta oldukları “Sevres” koşullarını Osmanlı’ya kabul ettirmede baskı yaratmak üzere ağırlıklı olarak İngiliz ve Fransız birlikleri tarafından 16 Mart 1920 tarihinde işgal edildi.
- Müttefikler, 18–26 Nisan 1920’de Osmanlı topraklarının paylaşılması ve Osmanlı ile yapılacak olan Sevr Antlaşmasının şartlarını hazırlamak için, İtalya’nın San Remo şehrinde bir kez daha bir araya geldiler.
- Üç ay sonra imzalanmasını isteyecekleri Sevres Anlaşması’nın koşullarını 11 Mayıs 1920 tarihinde Osmanlı Devletine resmen bildirdiler.
- Sevres Anlaşması 10 Ağustos 1920 tarihinde Osmanlı’ya imzalattırıldı.
Mücadelesini sürdüren Büyük Millet Meclisi Hükümeti, İngiltere, Fransa ve İtalya müşterek cephesini yarmaya ve doğu cephesini güvence altına almaya çalışıyordu.
• Birinci İnönü Muharebesi (11 Ocak 1921) ve İkinci İnönü Muharebesi (01 Nisan 1921) kazanıldı.
• Türk Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey 11 Mart 1921’de Fransa Başbakanı Briand ile,
• 12 Mart 1921’de İtalya Dışişleri Bakanı Kont Carlo Sfoza’yla anlaşmaya vardı.
• Ankara, 16 Mart 1921’de Rusya ile iki ülke arasındaki resmi yakınlığı doğrulayan bir dostluk anlaşması imzaladı.
• Afganistan ile Ankara hükümet temsilcilerinin 01 Mart 1921’de Moskova’da imzaladığı dostluk anlaşması 21 Temmuz 1921’de Ankara’da onaylandı.
Sakarya Meydan Muharebesi, 22 Ağustos - 13 Eylül 1921’de gerçekleşti.
• 20 Ekim 1921’de Fransız Senatörü ve senatodaki Dış İlişkiler Komisyonu’nun eski başkanı Franklin-Bouillon ile, Türk Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Bey, Franklin-Bouillon Anlaşması olarak bilinen Ankara Uzlaşması’nı imzaladılar.
Mustafa Kemal, Büyük Taarruz öncesi Londra’ya bir heyet daha gönderdi. Heyetin görevi, Misakı Milli koşulları ile barış isteğini yinelemek ve zaman kazanmak idi.
Nihayet, Büyük Taarruz, 26 Ağustos 1922’de başladı ve Türk birlikleri 09 Eylül 1922’de İzmir’e girdi.
• 03 Ekim 1922’de başlayan Mudanya Konferansı 11 Ekim 1922’de Anlaşma ile sona erdi. Mudanya Antlaşması, Türk-Yunan Savaşı’na son vermenin yanında, Yunan birliklerinin on beş gün içinde, sağ kıyısı nihai barış sağlanana kadar bir tampon bölge oluşturmak üzere Müttefik kuvvetlerince işgal edilecek olan Meriç Nehri’nin ardına çekilmesini sağlayacaktı. Böylece Mudanya Ateşkes’i Lozan Barış Antlaşmasına giden süreci başlattı.
Türk Milli Mücadele Hareketi, Mudanya Anlaşması ile Doğu Trakya’yı sağlama almış, Müttefiklere önemli tavizler verdirmiş ve Milli Mücadele Hareketi için yaşamsal bir konu olan Ankara Hükümeti’nin Türkiye’nin gerçek hükümeti olarak görülmesini sağlamıştır.
Mudanya müzakereleri sırasında Türkiye’nin hedefi, barış konferansı sırasında askeri açıdan olabildiğince güçlü bir konumda olmaktı. Stratejisi, tartışılacak her konuda sıkı pazarlık etmek ve üç müttefiki üç ayrı köşeye yöneltmekti.
Böylece Türkiye, Çanakkale’deki askeri harekatını geçici olarak askıya aldığı Misakı Milli’yi diplomatik yollardan gerçekleştirmek üzere Lozan’da müzakere masasına oturdu.
