2 gün önce Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan’ın birkaç saat önceden sürpriz dediği ve “müjde” verdiği videosundan sonra gelen tepkilere bakınca yine şaşırmadım!
Yine dibine kadar “kutuplara” ayrıldığımız bu günlerde “EXPO 2028 Malatya’da” müjdesine gerçekçi bakamadık.
Bi grup sanki Yeni Malatyaspor’un UEFA kupasını kazanması gibi baktı.
Diğer grup ise koskoca EXPO’yu her hangi bir derneğin yapacağı fuarmış gibi baktı.
Bu işi başaran Malatya Büyükşehir Belediyesi ise “plansız” bir şekilde kafaları karıştırmaktan öteye geçemedi maalesef!
Wikipedi’dan alıntılarla EXPO’yu anlatmaya çalışan bi sürü paylaşım gördüm.
Yaklaşık 2 gündür “EXPO 2028 Malatya” fuarını araştırıyorum.
Malatya’ya katkı mı sağlayacak yoksa külfetten öteye geçmeyecek bir organizasyon mu, diye biraz kafa yordum.
Dün geceden beri sayısız telefon görüşmesi yaptım.
Belki biliyorsunuzdur, yaklaşık 5 aydır Hatay’da devam eden bir EXPO var.
29 Ekim’de bitiyor.
Yine yaklaşık 7 ay sonra Kahramanmaraş’ta EXPO 2023 yapılacak.
Ve 2016 yılında Antalya’da EXPO yapıldı.
Yaptığım telefon görüşmelerimde bu üç ilin belediyelerinin yetkilileri ile de görüştüm, saydığım şehirlerde görev yapan gazetecilerle de görüştüm.
Bi kere Wikipedi gibi mecralardan öte tanımları yazmam lazım.
EXPO NEDİR?
Çoğu Malatyalının Google’dan arattığı bu kelimeye “Dünya Fuarı” diye söyleyebiliriz ancak EXPO’nun çeşitleri var.
Uluslararası Sergiler Bürosu’nun (BIE) düzenlediği 4 EXPO var ama bizim şu anda konuştuğumuz EXPO türü bu EXPO değil.
1928 yılında kurulan BIE’ye üye olan 100’ün üzerinde ülke var. Türkiye de 2004 yılında üye olmuş.
2.Dünya Savaşı’ndan sonra 1948 yılında Batı Avrupa’nın ulusal yetiştirici birliklerinden bir grup temsilci Zürih’te bir araya gelerek, Avrupa’daki bahçıvanlar arasındaki ilişkileri onarmak için Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’nin (AIPH) temellerini atıyor.
EXPO resmi olarak aslında BIE tarafından gerçekleştirilir ama Bahçecilik EXPO’ları önce Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH) tarafından onaylanır.
Bu süreçte tek kurum BIE değil, iki farklı kurum onayından geçer.
Bahçecilik EXPO’suna başvuran ülke veya şehir, önce AIPH Konseyi’nin bir nevi onayından geçer sonra BIE Genel Kurulu ev sahibi ülkeye veya şehre Bahçecilik EXPO’su düzenleme hakkı verir.
KAÇ FARKLI EXPO VAR?
Buraya kadar çok kafa karıştırmadan Malatya’ya dönmek üzereyim ama aslında bu EXPO’ları hafife alan paylaşımları görünce biraz daha bilgi vermek istiyorum.
Bahçecilik EXPO’larının 4 kategorisi var.
A1, B, C ve D kategorilerinden oluşuyor.
A1: Dünya Bahçe Bitkileri Sergileri
B: Uluslararası Bahçe Bitkileri Sergileri
C: Uluslararası Bahçe Bitkileri Gösterileri
D: Uluslararası Bahçe Bitkileri Ticaret Sergileri
AIPH’nin resmi internet sitesinde A1 kategorisi için,
“A1 kategorisindeki etkinlikler, üç ila altı aylık uzun bir süre boyunca düzenlenen büyük, büyük ölçekli dünya bahçecilik sergileridir. AIPH onayı ve ardından BIE'nin tanınması, organizatörlere en yüksek diplomatik kanallar aracılığıyla diğer ülkelerin katılımını davet etme yetkisi verir. Bir ülkenin her on yılda bir A1 bahçecilik sergisi düzenlemesine izin verilir. Minimum sergi alanı 50 bin metrekare, minimum katılımcı ülke sayısı 10 ve etkinlik başlamadan 12 ila 6 yıl önce başvuru yapılması gerekiyor. AIPH onaylı A1 fuarları İngiltere, Hollanda, Almanya, Fransa, Türkiye, Japonya, Çin ve Tayland'da düzenlendi.” deniyor.
Mesela 2016 yılında Antalya Expo’su A1 kategorisindeydi
Ve sanıldığı gibi Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlendiği bir fuar değil, direkt Cumhurbaşkanlığı himayesinde düzenlenen ve Tarım Bakanlığı’nın öncülüğünde ilerlemişti. Yer tahsisinden, yapılan binalara, davet edilen ülkelerden stantların konumuna kadar Hükümet’in liderliğinde bu organizasyon gerçekleşti. Hatta sırf bunun için ve halk arasında “EXPO kanunu” diye bir kanun dahi çıkarıldı Hükümet tarafından.
Kısaca Expo Dünya Bahçe Bitkileri Sergileri genel hatlarıyla Hükümetler tarafından gerçekleşiyor. Ve bu fuarlarda “ülke” isimleri yer alıyor.
MALATYA HANGİ KATEGORİDE
Mesela şu anda devam eden Expo Hatay 2022 B kategorisinde…
Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin de başvurduğu kategori bu B kategorisi…
Yani Uluslararası Bahçe Bitkileri Sergileri EXPO’sudur.
Elma ile armudu karıştırdığın zaman birinin daha lezzetli olduğunu savunursun.
Aksine bir şehrin, hele ki Doğu bölgesinde kalkınmaya muhtaç bir belediyenin direkt başvurabileceği en üst tematik fuarlardan biridir veya belki de tektir.
Hatay Büyükşehir Belediyesi’nin 29 Ekim’de son bulacağı B Uluslararası Bahçe Bitkileri Sergisi yani EXPO Hatay 2022’nin yaklaşık harcanan tahmini bütçesi 42 milyon dolarmış.
Bugünkü kurla yaklaşık 800 milyon TL.
Peki, A kategorisinin maliyetini biliyor musunuz?
Minimum 2 milyar TL.
Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki bir şehrin statü olarak dahi A kategorisine başvurması imkânsız iken, sadece harcanacak bütçeden dolayı dahi bu imkânsız olur.
Mesela İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin başvurusu onaylandı.
2026’da sadece İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin düzenleyeceği EXPO yine B kategorisindedir.
Ve Malatya’da sanıldığı gibi her başvuranın kabul edilmediği, çok ciddi şartlarının olduğu ve fuar gününe kadar her yıl 4 kez incelemeden geçtiği, sürekli projenin bu kesin onay sürecinde en az 3 kez güncellendiği Dünya çapında bilinirliği olan bir Fuar Birliği’nden bahsediyoruz.
Mesela yakın zamanda Sakarya’nın başvurusu ret edilmiş.
Siyasi kaygılarla ve üstüne Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin kendisini iyi anlatamamasıyla bu dünya çapındaki fuara ev sahipliği yapmamıza hafife alamayız.
Şehrin menfaatini ön plana alan ve bu konuda tek yumruk olan bir anlayış içerisinde olmazsak bu EXPO hayal olabilir.
Bakın, EXPO Kahramanmaraş 2023, önümüzdeki Nisan ayında başlıyor.
EXPO’ya başvuran hangi belediye biliyor musunuz?
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi değil, merkez ilçe belediyesi olan ONİKİ ŞUBAT Belediyesi…
Bizim Battalgazi veya Yeşilyurt Belediyesi gibi…
Peki Expo 2023’ün Danışma Kurulu’nda kimler var?
Kahramanmaraş Valisi’nin başkanlığında Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı, iki merkez ilçe belediye başkanları, iki üniversite rektörleri, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı var.
Ya bunu ilçe belediyesi yapmış bizim ne işimiz var Büyükşehir Belediyesi olarak bu işte dememişler.
Tek yumruk olmuşlar bu dünya çapındaki organizasyon için.
EXPO MALATYA 2028 KESİN DEĞİL!
Başkan Selahattin Gürkan’ın müjdelediği bu Expo Malatya 2028 kesin değil.
Bunu bi kere kafamıza sokmamız lazım.
Çok ciddi merhalelerden geçeceğiz.
Mesela Kahramanmaraş, EXPO için 900 bin metrekarelik alan oluşturmuş.
213 bin metrekarelik alan fuar alanı diğer yerler için de yaşam alanı oluşturulmuş.
Daha geçen hafta EXPO’dan tekrar denetlemeye gelmişler.
7 ay sonra yapılacak organizasyonu dahi denetliyorlar.
Ama Malatya’ya bakıyorsun, AK Parti’nin vekilleri dahi bu güzel haberi görmüyor.
Bir sosyal medya paylaşımı dahi yapmadılar.
Kahramanmaraş bu EXPO sürecine başladığı zaman Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce Büyükelçi olan bir bürokratı Expo Kahramanmaraş için danışman atadığını bizim AK Partili siyasetçiler biliyor mu?
Maraş’a 56 ülkeden şehirler fuara gelecek.
Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin de davetli olduğu 16 Büyükşehir Belediyesi katılacakmış mesela.
Koltuk savaşlarını, kişisel egoları bir kenara bırakarak bu EXPO’yu önemsemeliyiz.
Yaptığı yanlışları her seferinde alenen yazan birisi olarak söylüyorum ki Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan büyük iş başarmıştır.
Yılda 4 kez ilerleme raporu isteyen Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’ne bakış açımız bu olursa bu iş erken biter.
Muhalefet temsilcileri de dahil bu işe bakış açımız Malatya menfaati olmalıdır.
Dünyaca tanınmış bir meyvemiz var.
Bu EXPO Malatya 2028’in teması şimdiden belli.
Şehrin markalaşması ve kalkınması için bir araç olan EXPO’lar, milyonlarca ziyaretçinin dünya çapında dikkatini çeken birkaç etkinlikten biridir. Şehri, uluslararası imajını güçlendirme fırsatı sunar ve uluslararası alanda kendisini kilit bir konuma taşıyacak olan bu EXPO’ya bakış açımız lütfen değişsin.
Gelin birlik olalım.
Belediye başkanları değişir, vekiller evine çekilir ama bu FUAR unutulmaz!
Hatta buradan Başkan Gürkan’a bir önerim var.
Tüm vekillerimizin de içinde olduğu tüm siyasi partilerimizin temsilcilerine bir brifing verin lütfen.
Açık açık Malatya için destek isteyin.
Gelmeyenleri de açıklayıp kamuoyunun takdirine bırakın.
Biraz uzattım yazıyı ama bu EXPO ile ilgili daha çok yazacağımın garantisini verebilirim.
