Malatya’da maalesef her konuda olduğu gibi bu kayısı rekoltesi konusunda da kafalarımız çok karışık.
Malatya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün her yıl belirlediği tahmini kayısı rekoltesi ile ilgili yılardır yazarçizerim.
Son iki yıldır ise bu konuda bir farkındalık oluştu.
Önce ziraat odaları itiraz etmeye başladı.
Sonra siyasiler devreye girdi.
Ama işin sonunda şeffaf olmadıklarını düşündüğüm Malatya İl Tarım Müdürlüğü’nün “dediğim dedik” mantığı hâkim oldu.
Her seferinde kafamda bi ton soru varken Tarım İl Müdürlüğü’ne inanmak zorunda kaldık.
Gelin bugün size kafamdaki bazı soruları anlatayım.
Malatya’da sezon 1 Ağustos’ta başlar diğer yılın 31 Temmuz’unda biter.
Mesela 2019 yılının ihracat rakamları 1 Ağustos 2019 yılı ile 31 Temmuz 2020 yılı arasında gerçekleşen rakamların toplamı belirler.
Ağustos ayı kayısı çiftçisi için önemli bir aydır. Hem sezonun başladığı aydır hem de genel anlamda mahsulün bittiği ay olduğu için çiftçinin elindeki kayısının çıktığı aydır.
Son üç yılın verilerine göre bir profil çizmek istiyorum.
2019 yılında 87 bin 642 ton tahmini kuru kayısı rekoltesi açıklanmıştı.
2019 yılının Ağustos ayında 6 bin 411 ton kuru kayısı ihracatı gerçekleşmiş.
2019 yılının Ağustos aylarında tüccarın çiftçiden aldığı bir kilo kuru kayısı fiyatı ortalama 13 TL bandında.
TAHMİNİ REKOLTE: 87 BİN 642 TON
AĞUSTOS AYI: 6 BİN 411 TON
AĞUSTOS FİYAT: 13 TL
2020 yılında 85 bin 275 ton tahmini kuru kayısı rekoltesi açıklanmıştı.
2020 yılının Ağustos ayında 6 bin 327 ton kuru kayısı ihracatı yapılmış
2020 yılının Ağustos ayında bir kilo kuru kayısı fiyatı 21 TL bandında.
TAHMİNİ REKOLTE: 85 BİN 275 TON
AĞUSTOS AYI: 6 BİN 327 TON
FİYAT: 21 TL
2021 yılında yani bu yıl 86 bin 39 ton tahmini kuru kayısı rekoltesi açıklandı.
Bu yıl Ağustos ayında 8 bin 839 ton ihracat yapılmış.
Şu anda bir kilo kuru kayısı 40 TL bandında…
TAHMİNİ REKOLTE: 86 BİN 39 TON
AĞUSTOS AYI: 8 BİN 839 TON
FİYAT: 40 TL
Bu yıl kayısı fiyatları tarihinde görmediği bir seviyeye geldi.
Geçen yıl Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) kayısı alımı açıklaması ve az da olsa kayısı alımı yapması piyasaları etkiledi tabii.
Ama şu anda 1 numara kayısının fiyatı 45 TL’ye dayandı.
Merak ettiğim konu çok açık.
Arz-talep dengesinde baktığınız zaman talebi karşılamayan bir arz mı var?
Kısacası piyasada kayısı mı yok?
Fiyatlara itirazımız tabii ki olamaz hatta çok güzel bu 40-45 TL bandı.
Fakat temmuz ayında açıklanan tahmini kuru kayısı miktarı doğru değil miydi?
Anlatmak istediğim buydu…
1,5 ay önce elindeki kayısısını satanlar 30 liraya sattı.
Dalda yaş kayısı satanların satış rakamı, kuru kayısıya denk getirirsek 20-25 lira bandındaydı.
Bu çiftçilerin suçu neydi?
Bu yazımdan sonra “Toplam ihracat rakamlarına baktığımız zaman ve iç piyasayı da eklediğimiz zaman Tarım İl Müdürlüğü doğru rakam tespit etmiş” derseniz inanmam!
Çünkü sadece ihracat rakamlarına bakarak bir rekolte sağlaması yapamayız!
Elindeki malını bekleten çiftçilerin kayısı miktarını nasıl ölçeceğiz?
Son üç yıldır her çiftçi bilir ki kayısı hasılatı düşüyor.
Bu her yıl yaşanan mahsul kayıpları bu yıl çiftçinin elindeki kayısının da miktar olarak azalmasıyla eylül ayında patlama yaptı bana göre.
Bir veri daha paylaşayım…
1 Ocak 2020 ile 31 Ağustos 2020 ayları arasında 52 bin 924 ton ihracat yapılmış.
Bu yıl ise aynı aylarda yani 1 Ocak - 31 Ağustos 2021 aylarında 52 bin 648 ton ihracat yapılmış.
Kısacası ihracat rakamlarımızda ton bazında geçen yıla göre aynı seviyelerde giderken bu yıl eylül ayında kayısı 45 liraya kadar yükselmişse Tarım İl Müdürlüğü’nün yaptığı büyük bir yanlış var.
Ben bu yükselişi başka bir şeye bağlayamıyorum.
Ki unutmayın ki hala TMO bu sene kayısı fiyatı açıklamadı. Ve kayısı alımı yapmadı daha.
Malatya’da kayısı çok az ise ve fiyat memnun edici ise niye alım yapsın ki!
Biliyorum rakamlarla yazıyı biraz sıkıcı kıldım.
Ama Malatya Tarım ve Orman İl Müdürlüğü bana göre bu sene de rekolte konusunda yanlış tespit yapmıştır.
